Naar aanleiding van een artikel in het Financieele Dagblad (FD) is de discussie over de Groningse gasvelden terug van weggeweest. Centraal staat de vraag of gaswinning uit het Groningenveld weer als optie op tafel moet. Een jaar geleden leek deze vraag definitief beantwoord, hoe komt het dat dit opnieuw wordt besproken?
Het FD-artikel concludeert dat de Nederlandse gasopslagen hun laagste stand in jaren hebben bereikt en dat de gasprijs verviervoudigd is dit jaar. De binnenlandse gasproductie is afgebouwd, waardoor Nederland afhankelijker is geworden van buitenlandse productie en dat brengt volgens verschillende experts risico’s met zich mee voor de leveringszekerheid.
In het advies van de Mijnraad valt te lezen dat het beëindigen van de gaswinning uit het Groningenveld aan vier voorwaarden moet voldoen. Het Groningenveld is door zijn omvang (een van de grootste gasvelden ter wereld) van cruciaal belang voor de voor- en tegenstanders van Nederlandse gaswinning.
De aanvoer van hoogcalorisch gas moet voldoende zijn, de gasopslag Norg moet beschikbaar blijven, de stikstofinstallatie Zuidbroek moet tijdig opgeleverd worden en in de afbouw van de vraag naar L-gas moet voldoende voortgang zitten. De Mijnraad adviseert de gaswinning af te bouwen, maar niet onomkeerbaar te beëindigen. Hiervoor zouden voldoende technische mogelijkheden zijn.
Het FD-commentaar concludeerde dat dit ‘een moeilijke boodschap’ is voor Groningers, maar dat het ‘een noodzakelijke achtervang oplevert om de leveringszekerheid ook in de toekomst te garanderen’.
Stand van zaken
Dat de Nederlandse gasopslagen zo laag staan, komt volgens Martien Visser, lector energietransitie en netwerken aan de Hanzehogeschool Groningen en manager corporate strategy bij Gasunie, door de afgelopen winter. Hij concludeert dat er in de energiemix van Nederland in 2021 tot en met juli relatief veel aardgas naar huishoudens is gegaan vanwege het koude voorjaar.
Toch ziet hij dat de gaskraan niet meer is opengeschroefd. “Ondanks het koude voorjaar is de gasproductie uit Groningen nog iets lager dan vorig jaar en ruim 80 procent lager dan in 2014.” De gasproductie lag voor het eerst in een half jaar onder de 5 miljard kubieke meter, waardoor de voorraad onvoldoende kon worden aangevuld.
“Inmiddels zijn de gasopslagen voor 40 procent gevuld, slechts de helft van normaal. Alleen Norg wordt gevuld. Vermoedelijk hebben we de komende winter in Noord West-Europa onze kern- en kolencentrales hard nodig”, zo laat hij ook op Twitter weten.
In het restant van 2021 verwacht Visser ook niet meer dat de voorraad terug zal keren naar zijn oude niveau. “Inmiddels wordt duidelijk dat het dit jaar niet meer ‘goed’ komt met het vullen van de Nederlandse gasbergingen. Ook andere landen lopen achter, zo zit Duitsland op slechts 50 procent. Rond deze tijd van het jaar is een vulgraad van 75 procent normaal.”
Gronings leed
Aan de andere kant zijn er de zorgen van de Groningers over de veiligheid van hun leefgebied en de leefbaarheid van hun woning. Wanneer de discussie zich volgens hun te veel focust op de financiële aspecten van gaswinning, leidt dit vaak tot felle reacties. In mei dit jaar leverden uitspraken van directeur Johan Atema van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) bijvoorbeeld nog een hoop commotie op.
Hij beweerde tegenover NRC dat de kans op zware bevingen nog maar een paar procent is en dat er nog maar vijftig huizen vanwege de veiligheid hoeven te worden versterkt, in plaats van de afgesproken 26.000. Het leidde tot een stortvloed van kritiek op Atema.
Toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen noemde de zijn uitspraken ‘onjuist’, waarvan demissionair minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren betreurde dat hij ze gedaan had en de Tweede Kamer vroeg er een hoorzitting voor aan.
Dat de discussie rondom de Groningse gaswinning en de gevolgen ervan een emotionele component met zich meedraagt, werd eveneens duidelijk uit een opiniestuk in het FD, dat volgde op het hoofdredactionele commentaar. Door ‘Houd optie op gas uit Groningenveld open’ in het Commentaar op te nemen zou de krant het leed miskennen.
Hoge energierekening
Vandaag mengt de actiegroep Groninger Bodem Beweging zich ook in de discussie door in een paginagrote advertentie in diverse landelijke dagbladen te pleiten voor een duidelijk kabinetsbeleid rond de aardbevingsproblematiek. De groep stelt dat Groningers ‘geen slachtoffer van een natuurramp’ zijn geworden, maar dat zij slachtoffer gemaakt zijn ‘door onverantwoorde gaswinning en daaropvolgend falend overheidsbeleid’.
Minister van Economische Zaken Stef Blok heeft al laten weten dat er het komend gasjaar – dat loopt van oktober 2021 tot en met oktober 2022 – nog 3,9 miljard kuub door de NAM uit de grond gehaald moet worden. Een verdere daling van de Groningse gaswinning.
De minister liet wel ruimte voor een hogere gasproductie in het geval dat er een hogere gasvraag ontstaat. En daar ligt de crux, want dat is zeker niet ondenkbaar. Hans van Cleef, senior energie-econoom bij ABN AMRO, schreef op Twitter dat een ‘fors hogere gasrekening dreigt voor Nederland’ door ‘lage voorraden, leveringszekerheid en hoge prijzen’.
Hoewel er in Nederland veel sympathie en begrip bestaat voor de Groningse situatie, kan de dreiging van een hoge energierekening de dynamiek van de discussie veranderen. De warmtetransitie kan op termijn het verschil uitmaken, maar heeft nog niet de volumes bereikt om het aandeel van aardgas in de energiemix over te nemen. Zelfs niet alleen het Groningse productiegedeelte.
bron: Warmte365
